PFAPA sindrom je bolest nepoznatog uzroka koju karakterišu periodična pojava povišene temperature, upala grla, afte u ustima i povećanje limfnih čvorova vrata. Ovaj sindrom je dobio ime po početnim slovima stanja koja ga čine: Periodic Fever Aphthous stomatitis Pharyngitis Adenitis - PFAPA sindrom. Kako je kazao pedijatar Nebojša Kavarić, periodi pojavljivanja mogu biti nepravilni tako da intervali kada je dijete zdravo mogu da se produže.
– Uzrok ove bolesti je nepoznat. Tokom trajanja simptoma nije utvrđeno prisustvo infektivnog uzročnika. Kod djece se najčešće javljaju promjene u predškolskom uzrastu i to od druge do pete godine. Češće su kod dječaka, a između perioda bolesti dijete je zdravo i bez tegoba, normalno raste i razvija se. Dužina trajanja tegoba je oko četiri do pet dana i ponavljaju se u tačno određenom intervalu, u prosjeku oko četiri nedjelje. Laboratorijski pokazatelji zapaljenskih reakcija su tokom trajanja simptoma povišeni, a u pauzama su normalni. Zbog izrazito visoke temperature i lošeg opšteg stanja djeca često dobijaju antibiotike, ali se bolest ne poboljšava njihovom primjenom. Dijagnoza ove bolesti se teško postavlja i smatra se da je mnogo češća nego što se dijagnostički otkrije – rekao je Kavarić.
On ističe da bez obzira što ova bolest ima hronični tok ona ne ostavlja posledice.
– Prvi put je opisana 1987. godine kada se u literaturi pojavljuje pod imenom Maršalov sindrom. Opisano je obolijevanje članova jedne porodice od PFAPA sindroma, ali do danas nije pronađena genetska osnova za pojavu ovih tegoba. Ovaj sindrom spada u grupu autoinflamatornih bolesti – nije izazvan nekim poznatim spoljašnjim uzrokom. Bolest nije zarazna i ne prenosi se sa osobe na osobu. Infekcije mogu biti okidač za ponovnu pojavu epizoda bolesti. Glavni simptom je ponavljana povišena temperatura, udružena sa bolom u grlu, aftama u ustima i uvećanim vratnim limfnim čvorovima. Epizode povišene temperature i groznice počinju iznenada i traju od tri do šest dana. Tokom napada, dijete izgleda vema bolesno i ima sve ili većinu od simptoma. Tegobe se periodično ponavljaju. Između epizoda, dijete je dobro i normalno aktivno. Neka djeca mogu da imaju blažu formu bolesti, dok drugi mogu da imaju i dodatne simptome kao što su slabost, bolovi u zglobovima, bolovi u stomaku, glavobolja, povraćanje i dijareja – navodi Kavarić.
Pedijatar kaže da je kod postavljanja dijagnoze važno naglasiti da ne postoje laboratorijske analize i dijagnostičke procedure koje su specifične za postavljanje dijagnoze PFAPA.
– Dijagnoza se zasniva na kombinaciji fizikalnog pregleda i laboratorijskih analiza. Prije postavljanja same dijagnoze, obavezno se isključuju druge bolesti sa sličnim simptoma. Ukoliko sumnja na PFAPA sindrom, ljekar će preporučiti određene analize. Uobičajeni indikatori zapaljenskih reakcija obično budu povišeni, dok su bakteriološke pretrage (brisevi grla) negativne. I kod nas su relativno česte hospitalizacije zbog ovih visokih parametara zapaljenja sa radnim dijagnozama čak i težih infektivnih oboljenja. Ne postoji specifični način za liječenja PFAPA sindroma. Cilj liječenja jeste ublažavanje i kontrola simptoma tokom epizoda bolesti. Kod velikog broja djece, simptomi se vremenom ublažavaju ili spontano nestaju. Isto tako simptomi obično ne prestaju u potpunosti ni na primjenu uobičajenih ljekova za snižavanje temperature koji inače pomažu kod virusnih infekcija. Pokazalo se da pojedinačna doza specifičnih antiinflamatornih ljekova (kortikosteroida), skraćuje dužinu trajanja napada ako se daju kada se simptomi već pojave. Ove ljekove isključivo propisuje i daje pedijatar i roditelji ih ni u kom slučaju ne smiju dati sami prije ili bez prethodnog stručnog savjeta pedijatra i detaljnih pretraga – kazao je Kavarić.
Nebojša Kavarić kaže da roditelji moraju imati povjerenje u pedijatra i koristiti ljekove samo i isključivo ukoliko je on tako savjetovao.
– Kod nekih pacijenata, može se razmatrati operacija krajnika, kada je kvalitet života djeteta bitno lošiji i to nakon obavezne konsultacije pedijatra i otorinolaringologa. Antibiotici, osim ako ih nakon pozitivnih bakterioloških nalaza propiše pedijatar, tokom epizoda bolesti kod ovog sindroma, nemaju nikakav efekat na dužinu trajanja tegoba – rekao je Nebojša Kavarić. A.D.

---

Vitamin A smanjuje rizik od raka želuca
Stokholmski tim, na čelu sa dr Suzanom Larson, proučio je slučajeve 82.000 odraslih Šveđana, koji su popunili upitnik o ishrani 1997. godine, a potom je njihovo zdravstveno stanje praćeno narednih sedam godina. U tom periodu među njima je registrovano 139 slučajeva raka želuca. Uočeno je da je rizik od raka želuca bio znatno manji kod onih ispitanika koji su kroz hranu uzimali najviše vitamina A, retinola i alfa i beta karotena, kao i kod onih koji su uzimali ovaj vitamin kao dodatak ishrani. U poređenju sa ispitanicima koji su konzumirali najmanje vitamina A, oni koji su ga najviše unosili imali su za oko 50 odsto manji rizik da obole od raka želuca. Konstatovano je da pušenje ometa zaštitno dejstvo A vitamina protiv raka želuca, dok ga konzumiranje alkohola ne ometa.